öncülle reddetme
Önermenizin belli bir sonuca işaret edeceğini, o önerme doğru olmadığına göre sonucun da yanlış olduğunu savundunuz. Ama bir dakika, o öyle değil ki!
(İng. denial of the antecedent)
Öncülle ardılı reddetme yanılgısı, ardıl ile öncül arasında varsayıldığı gibi bir ilişki olmaması durumunda sık sık karşımıza çıkar. Argümanınızı kimi olgu ve durumların belli bir sonuca işaret edeceği üzerine kurup, sonra da o olgu ve durumları gözlemlemediğinize göre söz konusu sonucun yanlış olduğunu ileri süremezsiniz; çünkü o olgu ile sonuç arasında mantıksal bir ilişki olmayabileceği noktasını atlamış olursunuz. Bu yanılgıda dikkat edilmesi gereken nokta şudur: Bir argüman “eğer X ise, Y'dir” şeklindeyse, bu argüman “X-değil ise” durumu hakkında HİÇBİR ŞEY söylemez. Yani bu argüman “eğer X-değil ise Y'dir” veya “eğer X-değil ise Y değildir” yargılarının ikisini de içermez.
Öncülle ardılı reddetme yanılgısı, ardıl ile öncül arasında varsayıldığı gibi bir ilişki olmaması durumunda sık sık karşımıza çıkar. Argümanınızı kimi olgu ve durumların belli bir sonuca işaret edeceği üzerine kurup, sonra da o olgu ve durumları gözlemlemediğinize göre söz konusu sonucun yanlış olduğunu ileri süremezsiniz; çünkü o olgu ile sonuç arasında mantıksal bir ilişki olmayabileceği noktasını atlamış olursunuz. Bu yanılgıda dikkat edilmesi gereken nokta şudur: Bir argüman “eğer X ise, Y'dir” şeklindeyse, bu argüman “X-değil ise” durumu hakkında HİÇBİR ŞEY söylemez. Yani bu argüman “eğer X-değil ise Y'dir” veya “eğer X-değil ise Y değildir” yargılarının ikisini de içermez.
Örnekler
“İnsanlar yüzbin yıl yaşasaydı doğada evrimi gözlemleyebilir, doğruluğunu sınayabilirdik. İnsanlar yüzbin yıl yaşamıyor, dolayısıyla evrimi gözlemleyemiyor ve doğruluğunu sınayamıyoruz.”Yüzbin yıl yaşamasak da evrimi laboratuvarda, fosil kayıtlarında, karşılaştırmalı genom çalışmalarında vb. gözlemleyebiliyor, sınayabiliyoruz.