kişiye saldırı

Tartışılan konunun özüne ve içeriğine değil, iddia sahibinin kişiliğine veya kişisel özelliklerine saldırdınız!

(Lat. argumentum ad hominem, ya da kısaca ad hominem)
Bu mantık yanılgısı açıkça kişiye saldırarak veya daha sinsi bir şekilde onun kişiliği ya da kişisel özellikleri konusunda şüphe uyandırarak, iddiasını itibarsızlaştırma çabası şeklinde ortaya çıkar. Böylece bir karşı iddia ortaya atmaksızın ve konuyla ilgili gerçek bir fikir tartışmasına girmeksizin karşı tarafın argümanını çürütmeye çalışmış olursunuz.

Öne sürülen bir fikri, o fikrin sahibine saldırarak çürütmeye çalışmak hatalı ve verimsiz bir tartışma yöntemidir, çünkü bir insanın kişiliğinin o kişinin öne sürdüğü argümanın doğruluğu üzerinde herhangi bir etkisi yoktur. Karşıt fikri doğru bir şekilde savunmanın yolu karşı tarafa hakaret ederek onu kendisine yöneltilen kişisel eleştiriye cevap vermek zorunda bırakmak veya dinleyenlerin gözünde onu küçülterek güvenilirliğini zedelemeye çalışmak değil, öne sürülen iddianın içeriğine yönelik fikir beyan etmektir. Yani iddia sahibi kim olursa olsun, iddiasının doğruluğu onun kişiliğinden bağımsız olarak değerlendirilmelidir. Sonuçta öne sürdüğü görüş ya geçerlidir, ya da değildir. Burada dikkat edilmesi gereken bir nokta da, hakaretin veya suçlamanın doğruluğunun herhangi bir önemi olmadığıdır (birinci örnekteki gibi).

Örnekler

Ahmet daha tarafsız ve etkili bir sınıflandırma yöntemi kullanılmasını önerir. Mehmet ise evli olmayan, bir zamanlar tutuklanmış olan ve biraz da garip kokan (?!) Ahmet gibi bir insanın fikirlerine güvenemeyeceğimizi söyleyerek onun önerisine karşı çıkar.
Ahmet'in bekar olması, geçmişte tutuklanmış olması veya kötü kokması, önerisinin geçersiz veya hatalı olduğunu göstermez. Ayrıca bunlar doğru olmasaydı da (Ahmet evli olsaydı, hiç tutuklanmamış olsaydı, vb.) bir şey değişmezdi; her iki durumda da bu yöntemle tartışmak bir kişiye saldırı hatası olur. Ahmet'in önerisine, bu önerinin hatalı bulduğunuz yönlerini ortaya dökerek itiraz etmeniz gerekir.
“Darwin ırkçının tekiydi; bu yüzden onun evrim teorisi de bilimsel olarak geçersizdir.”
Darwin ırkçı olsaydı bile -ki aslında tam tersidir- bu durum, Darwin'in evrim teorisini ve ona dair bilimsel kanıtların geçerliliğini etkilemezdi. Darwin'in evrim teorisinin savunulacak bir yanı olmadığını düşünüyorsanız, bu iddianızı bilimsel kanıtlarla tartışmanız ve evrim kuramının hatalı olduğuna ilişkin -varsa- somut kanıtlar öne sürmeniz gerekir.